عیسی کریمی

کارشناس مسایل فرهنگی شبه‌قاره

دیرینگی و جاودانگی

پیوندهای فرهنگی ایران و شبه‌قاره (4)

کارنامه‌ی بهمنیـان دکن

بهمنیان دکن (748 ـ 933 ه‌.ق) نیز برای پیش‌برد زبان ‌فارسی و فرهنگ ‌ایرانی بسی کوشیدند. به نوشته‌ی فرشته، گرچه نگارندگان تحفةالسلاطین و سراج‌التواریخ و بهمن‌نامه‌ی‌ دکنی، جای‌جای با ستایش از علاءالدّین‌حسن کانکوی بهمنی پایه‌گذار شاهنشاهی بهمنیان دکن، «او را به شاهان کیان منسوب کرده، گفته‌اند که کلاه‌ کیانی برسرنهاده و پای بر تخت ‌کیانی گذاشته، بنشست» یا نژاد او را به بهمن واسفندیار رسانده و ستوده‌اند که «شاه بهمن‌نژاد، افروزنده‌ی کاخ بهمنی»، از دودمان او به روشنی نام نبرده‌اند. امّا هندوشاه در کتابخانه‌ی مرتضی ‌نظام‌شاه بحری در«احمدنگر»، رساله‌یی در باره‌ی خاندان و نژاد علاءالدّین حسن دیده و خوانده که او از نژاد بهرام ‌گـور سـاسـانی و از تخمه‌ی بهمن، پور اسفندیار کیانی است. آن‌گاه یک به یک پدران وی را تا اسفندیار نام می‌برد.[1][15]

هندوشاه در باره‌ی پیوند محمود بهمنی ‌با اسلام و زبان فارسی نیز نوشته ‌است:«سلطان محمودشاه قرآن را نیکو می‌خواند و خطّ خوب می‌نوشت و طبع ناظم داشت و این ابیات ازوست:

نظم ؛

و از علوم متداوله باخبر بوده، فارسی و عربی را فصیح می‌گفت... در عهد خجسته‌ی وی شعرای عرب و عجم به ‌دکن آمده، ازسرچشمه‌ی انعام و احسانش مستفید می‌گردیدند. چنان‌که یکی از شعرای‌ عجم به ‌دکن آمده، به ‌وسیله‌ی میرفیض‌الله‌ انجوـ که بر مسند صدارت متمکّن بودـ قصیده‌یی غرّا گذرانید و در مجلس اوّل یک‌هزار تنگه‌ی طلا ـ که عبارت از هزار توله[2][16] باشد ـ جایزه یافت و معزّز و مکرّم و مقضی‌‌المرام به وطن خود مراجعت نمود.»[3][17]